6 Δεκέμβρη: η ανάμνηση μιας βίαιης εξέγερσης στην σημερινή συγκυρία
Έχουν περάσει 9 χρόνια από τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου
από τον ειδικό φρουρό Επαμεινώνδα Κορκονέα. Μια δολοφονία που οδήγησε
σε μια μαζική εξέγερση σε πανελλαδικό επίπεδο από διάφορες κοινωνικές
ομάδες (μαθητές και φοιτήτριες, εργαζόμενες και ανέργους ). Κύριο αίτημα
των διαδηλώσεων τότε δεν υπήρχε, πέρα από την πραγμάτωση της οργής
ενάντια στη δολοφονία ενός 15χρονου από την ελληνική αστυνομία.
Kαταλαμβάνονται σχολεία, πανεπιστημιακά και άλλα δημόσια κτήρια (θέατρα,
δημαρχεία κ.λπ.) και δημιουργούνται κέντρα αγώνα και συσπείρωσης του
κόσμου που συγκρούεται με την αστυνομία. Σε κάθε διαδήλωση
πραγματοποιούνται μαζικές επιθέσεις σε σύμβολα του κράτους και του
μεγάλου κεφαλαίου (τράπεζες, αστυνομικά τμήματα, καταστήματα ειδών
πολυτελείας), αλλά ταυτόχρονα, κατά κοινή ομολογία, παρατηρούνται και
άσκοποι βανδαλισμοί. Αυτό για εμάς ήταν αποτέλεσμα του αυθορμητισμού και
του πολιτικά, εν μέρει, ανοργάνωτου της εξέγερσης, καθώς και της
γενικότερης καταπίεσης που ήδη υφίσταντο μεγάλα κομμάτια της νεολαίας
και των εργατικών στρωμάτων. Πολλοί, λοιπόν, άνθρωποι ξεσπούν
λεηλατώντας, όπως είναι αναμενόμενο σε κάθε μεγάλης κλίμακας εξέγερση. Η
στάση της αστυνομίας ήταν η αναμενόμενη: άγρια καταστολή, μαζικές
προσαγωγές και συλλήψεις.
Στα χρόνια που ακολούθησαν το πολιτικό σκηνικό μεταβάλλεται, οι αστικές κυβερνήσεις -εκλεγμένες ή μη (κυβέρνηση τεχνοκρατών Παπαδήμου)- εναλλάσσονται σε διαστήματα μηνών ή λίγων χρόνων και η χώρα το 2011 μπαίνει και επίσημα σε διεθνή οικονομική (και όχι μόνο) εποπτεία. Όταν το 2015 η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο, συμβαίνει το απροσδόκητο και η σκυτάλη περνάει στον ΣΥΡΙΖΑ, ένα κόμμα που υπόσχεται ρήξη προς όλες τις κατευθύνσεις. Όταν, όμως, τελικά καταφέρνει να δημιουργήσει κυβέρνηση, σε συνεργασία με ένα «αντι-μνημονιακό» κομμάτι της ΝΔ, τους ΑΝΕΛ, η πραγματικότητα αναδύεται και συντελείται ένα από τα μεγαλύτερα κοινωνικά και πολιτικά crash test που έχουν συμβεί. Το καλοκαίρι του '15 επιβάλλεται ο γνωστός έλεγχος κεφαλαίων, οργανώνεται δημοψήφισμα, διαστρεβλώνεται, η κυβέρνηση όμως καταφέρνει να επανεκλεγεί τον Σεπτέμβριο, ακριβώς μετά το περιβόητο δημοψήφισμά της, και έτσι το ζήτημα της επιβολής της εντατικοποίησης των ζωών μας μπαίνει κάτω απ'το χαλί. Η σύγχυση που προκλήθηκε τότε είχε τα επιθυμητά αποτελέσματα: απογοήτευση, περαιτέρω αποπολιτικοποίηση, κοινωνική παθητικότητα, αδράνεια.
Μέσα σε αυτή λοιπόν την ταραγμένη -σχεδόν- δεκαετία οργανώνονται ετήσια διαδηλώσεις στη μνήμη, τόσο της δολοφονίας του Γρηγορόπουλου, όσο και της εξέγερσης του Δεκέμβρη όπου και σημειώνονται ανά τόπους συγκρούσεις με την αστυνομία. Αυτές οι επετειακές συγκρούσεις βέβαια φετιχοποιούν πολλές φορές την βία, μιας και πραγματοποιούνται από μικρές ομάδες χωρίς κοινωνικό έρεισμα. Η βία για εμάς είναι ένα εργαλειακό μέσο, το οποίο όμως πρέπει να χρησιμοποιείται σε συνάρτηση με τον σκοπό του και όχι αυτοαναφορικά για να μη χάνει την αξία του στα μάτια της κοινωνίας. Οι επέτειοι δεν έχουν ως αυτοσκοπό την αναπαράσταση των εξεγέρσεων, αλλά την αναμόχλευση της μνήμης και της υπεράσπισης του απόηχού τους, ώστε να παραμένουν ζωντανές στις συνειδήσεις των ανθρώπων που αγωνίζονται στο σήμερα και να εμποδίζουν τις προσπάθειες απονοηματοδότησής τους από την εξουσία. Η υπέρμετρη και συστηματική χρήση της αντιβίας χωρίς την ύπαρξη ξεκάθαρης και απτής αφορμής απωθεί πολλούς, ακόμα και απ’τους πιο πολιτικά ενεργούς ανθρώπους στο να πλαισιώνουν τις πορείες αυτές αλλά και γενικότερα τις κινηματικές διαδικασίες.
Στα χρόνια που ακολούθησαν το πολιτικό σκηνικό μεταβάλλεται, οι αστικές κυβερνήσεις -εκλεγμένες ή μη (κυβέρνηση τεχνοκρατών Παπαδήμου)- εναλλάσσονται σε διαστήματα μηνών ή λίγων χρόνων και η χώρα το 2011 μπαίνει και επίσημα σε διεθνή οικονομική (και όχι μόνο) εποπτεία. Όταν το 2015 η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο, συμβαίνει το απροσδόκητο και η σκυτάλη περνάει στον ΣΥΡΙΖΑ, ένα κόμμα που υπόσχεται ρήξη προς όλες τις κατευθύνσεις. Όταν, όμως, τελικά καταφέρνει να δημιουργήσει κυβέρνηση, σε συνεργασία με ένα «αντι-μνημονιακό» κομμάτι της ΝΔ, τους ΑΝΕΛ, η πραγματικότητα αναδύεται και συντελείται ένα από τα μεγαλύτερα κοινωνικά και πολιτικά crash test που έχουν συμβεί. Το καλοκαίρι του '15 επιβάλλεται ο γνωστός έλεγχος κεφαλαίων, οργανώνεται δημοψήφισμα, διαστρεβλώνεται, η κυβέρνηση όμως καταφέρνει να επανεκλεγεί τον Σεπτέμβριο, ακριβώς μετά το περιβόητο δημοψήφισμά της, και έτσι το ζήτημα της επιβολής της εντατικοποίησης των ζωών μας μπαίνει κάτω απ'το χαλί. Η σύγχυση που προκλήθηκε τότε είχε τα επιθυμητά αποτελέσματα: απογοήτευση, περαιτέρω αποπολιτικοποίηση, κοινωνική παθητικότητα, αδράνεια.
Μέσα σε αυτή λοιπόν την ταραγμένη -σχεδόν- δεκαετία οργανώνονται ετήσια διαδηλώσεις στη μνήμη, τόσο της δολοφονίας του Γρηγορόπουλου, όσο και της εξέγερσης του Δεκέμβρη όπου και σημειώνονται ανά τόπους συγκρούσεις με την αστυνομία. Αυτές οι επετειακές συγκρούσεις βέβαια φετιχοποιούν πολλές φορές την βία, μιας και πραγματοποιούνται από μικρές ομάδες χωρίς κοινωνικό έρεισμα. Η βία για εμάς είναι ένα εργαλειακό μέσο, το οποίο όμως πρέπει να χρησιμοποιείται σε συνάρτηση με τον σκοπό του και όχι αυτοαναφορικά για να μη χάνει την αξία του στα μάτια της κοινωνίας. Οι επέτειοι δεν έχουν ως αυτοσκοπό την αναπαράσταση των εξεγέρσεων, αλλά την αναμόχλευση της μνήμης και της υπεράσπισης του απόηχού τους, ώστε να παραμένουν ζωντανές στις συνειδήσεις των ανθρώπων που αγωνίζονται στο σήμερα και να εμποδίζουν τις προσπάθειες απονοηματοδότησής τους από την εξουσία. Η υπέρμετρη και συστηματική χρήση της αντιβίας χωρίς την ύπαρξη ξεκάθαρης και απτής αφορμής απωθεί πολλούς, ακόμα και απ’τους πιο πολιτικά ενεργούς ανθρώπους στο να πλαισιώνουν τις πορείες αυτές αλλά και γενικότερα τις κινηματικές διαδικασίες.
Αιτίες μπορεί να
υπάρχουν πολλές και στο σήμερα και στο μέλλον, η ιστορία, όμως, μας
δείχνει ότι για να ξεσπάσει μια εξέγερση χρειάζονται δυστυχώς και οι
αφορμές. Πιστεύουμε, λοιπόν, πως το να βγαίνει το κίνημα στο δρόμο με
αφορμή την ανάμνηση μιας εξέγερσης είναι θεμιτό και χρέος του για να
κοινωνικοποιεί τις αντιστάσεις του χθες, αλλά και του σήμερα, έχοντας
παρόλα αυτά κατά νου τους πραγματικούς σκοπούς της εξωτερίκευσής του,
χωρίς να καταχράζεται τα μέσα για την επίτευξη των στόχων του. Γιατί οι
εξεγέρσεις δεν επαναλαμβάνονται, απλά συμβαίνουν.